Çocuk velayeti, boşanma sürecinde çocuğun hangi ebeveynle yaşayacağını belirleyen hukuki bir durumdur. Türk Medeni Kanunu’na göre (TMK) velayet hakkı, boşanma sonrası ebeveynlerden birine verilir. Velayet hakkının belirlenmesinde mahkeme, çocuğun üstün menfaatini gözetmek zorundadır.
Velayet Hakkının Kapsamı
Velayet hakkı, çocuğun fiziksel ve ruhsal gelişimini korumak amacıyla aşağıdaki unsurları içerir:
- Çocuğun Bakımı: Çocuğun günlük yaşamı, beslenmesi ve sağlık hizmetlerine erişimi.
- Eğitim Hakkı: Çocuğun eğitim alması ve öğrenim hayatının düzenlenmesi.
- Temsil Hakkı: Çocuğun hukuki işlemlerinin yapılması ve temsil edilmesi.
- Malların İdaresi: Çocuğun mal varlığının korunması ve yönetilmesi.
Mahkemenin Velayet Kararını Belirlemesi
Boşanma davasında mahkeme, çocuğun velayetini belirlerken aşağıdaki faktörleri dikkate alır:
- Çocuğun Yaşı: Küçük yaş grubundaki çocuklar genellikle anneye verilirken, daha büyük çocukların tercihleri de göz önünde bulundurulur.
- Ebeveynlerin Durumu: Ebeveynlerin psikolojik durumu, yaşam koşulları ve çocuğa olan ilgileri değerlendirilir.
- Çocuğun Tercihi: 12 yaş ve üzerindeki çocukların görüşleri dikkate alınır; ancak bu durum tek başına belirleyici değildir.
- Sosyal İnceleme Raporları: Gerekli görüldüğünde sosyal hizmet uzmanlarından rapor talep edilebilir.
Ortak Velayet
Eğer ebeveynler arasında anlaşma sağlanırsa, ortak velayet kararı da alınabilir. Ortak velayet durumunda, her iki ebeveyn de çocuğun bakımında söz sahibi olur ve birlikte karar alırlar.
Velayetin İptali veya Değiştirilmesi
Mahkeme tarafından verilen velayet kararı, tarafların durumu değiştiğinde veya çocuğun menfaatleri gerektirdiğinde iptal edilebilir veya değiştirilebilir. Örneğin:
- Ebeveynlerden birinin yaşam koşullarında önemli bir değişiklik olması.
- Çocuk üzerinde olumsuz etkiler yaratan durumların ortaya çıkması.
Sık Sorulan Sorular
- Boşanma davasında çocuk velayeti nedir?
- Boşanma sürecinde çocuğun hangi ebeveynle yaşayacağını belirleyen hukuki bir durumdur.
- Velayet hakkının kapsamı nedir?
- Çocuğun bakımı, eğitimi, temsil edilmesi ve mallarının idaresini içerir.
- Mahkeme velayeti nasıl belirler?
- Mahkeme, çocuğun üstün menfaatini gözeterek karar verir.
- Çocukların görüşü ne zaman dikkate alınır?
- 12 yaş ve üzerindeki çocukların görüşleri dikkate alınır; ancak bu tek başına belirleyici değildir.
- Ortak velayet nedir?
- Ebeveynlerin birlikte çocuğun bakımında söz sahibi olduğu durumdur.
- Velayet kararı ne zaman değiştirilebilir?
- Ebeveynlerin durumu değiştiğinde veya çocuğun menfaatleri gerektirdiğinde değiştirilebilir.
- Sosyal inceleme raporu nedir?
- Uzmanlar tarafından hazırlanan rapordur; çocuğun hangi ebeveynle kalmasının uygun olduğunu değerlendirir.
- Çocuk velayeti neden önemli?
- Çocukların sağlıklı gelişimi ve güvenli bir ortamda büyümeleri açısından kritik öneme sahiptir.
- Boşanma davasında hangi belgeler gereklidir?
- Kimlik belgeleri, boşanma dilekçesi ve varsa sosyal inceleme raporu gibi belgeler gereklidir.
- Hakim neye göre karar verir?
- Hakim, çocuğun fiziksel, zihinsel ve duygusal gelişimini göz önünde bulundurarak karar verir.